گیت یا Git چیست

سیستم کنترل نسخه گیت (Git) یکی از محبوب‌ترین و بهترین سیستم‌های کنترل نسخه است.

گیت (Git) یک سیستم کنترل نسخه (Version Control System | VCS)، و متن محور (Open Source) است.

این سیستم کنترل نسخه، توسط لینوس توروالدز (Linus Torvalds)، مبتکر و توسعه‌دهنده هسته لینوکس (Linux)،  در سال ۲۰۰۵ میلادی طراحی و ساخته شده است.

 تعداد زیادی از پروژه های نرم افزاری برای کنترل نسخه به گیت وابسته هستند. سیستم کنترل نسخه گیت به دلیل داشتن طراحی توزیع شده جز سیستم های کنترل نسخه توزیع شده یا DVCS به حساب می‌آید. درگیر کپی هر توسعه‌دهنده خود یک مخزن می‌باشد که  محتوی آن کل تاریخچه اطلاعات و تغییرات است. در طراحی گیت کارایی،امنیت و انعطاف پذیری بسیار حائز اهمیت بوده است.

 سیستم کنترل نسخه گیت عملکرد به خصوصی دارد که به طور خلاصه به آنها خواهیم پرداخت:

۱-ساخت یک repository (مخزن) برای پروژه با استفاده از ابزار میزبانی هماند بیت باکت (bitbucket)

۲- کپی کردن repository (مخزن)در دستگاه محلی کاربر

۳-افزودن یک فایل به مخزن محلی و ذخیره سازی تغییرات

۴- قرار دادن تغییرات به انشعاب اصلی

5- اعمال تغییرات روی فایل با استفاده از یک ابزار میزبانی گیت و کامیت کردن

6- دریافت کردن تغییرات از تاریخچه

۷-ساخت یک نسخه انشعاب (Branch) ، اعمال تغییرات و کامیت کردن تغییرات

۸۹- ادغام کردن (merge) انشعاب ها با نسخه اصلی

نگاهی به تاریخچه گیت و خالق آن

 یک مهندس کامپیوتر فنلاندی آمریکایی به نام لینوس توروالدز که مخترع و برنامه نویس مشهوری است به عنوان خالق و بنیانگذار کرنل لینوکس شناخته می‌شود.این کرنل به عنوان سیستم عاملی محبوب شناخته می‌شود. توروالدز پس از چندی مقام ارشد پروژه هسته لینوکس شد و هم اکنون نیز در قسمتی از این پروژه مشغول به کار است.

او انگیزه اش برای برنامه نویس شدن را نیاز مالی برای اجرای یونیکس بر روی دستگاه شخصی اش بیان کرده است.زیرا در آن زمان پایین ترین نسخه  یونیکس در حدود ۵ هزار دلار قیمت داشت به همین دلیل لینوس نتوانست از این سیستم عامل استفاده کند و از نسخه کم حجم شده ی minix استفاده نمود.(بیشتر => برنامه نویس کیست)

علاقه او به علم کامپیوتر باعث شده تا اختراعات زیادی از جمله سیستم کنترل نسخه توزیع شده گیت توسط او انجام شود. او را می‌توان جزء پرافتخارترین برنامه‌نویسان در دنیای کامپیوتر نامید و دریافت جایزه آکادمی فناوری فنلاند و جایزه پیشگام کامپیوتر  یکی از کوچک ترین راه های اثبات این موضوع است. توروالدز اولین قدم هایش را برای طراحی و ساخت نرم افزار روی کامپیوتر  کومودور انجام داد.

او در ابتدای کار، زبان برنامه سازی ساده یا بیسیک را انتخاب کرد و سپس از زبان دشوار تر اما پر کاربرد تر اسمبلی  برای ادامه کار استفاده کرد. برنامه نویسی به همراه  ریاضی  از علایق وی بود. او در سال ۱۹۸۷ اولین رایانه خود را با پس انداز جمع‌آوری شده اش خرید که جز اولین کامپیوتر های ۳۲ بیتی بود و نسبت به کامپیوتر کومودور بسیار پیشرفته تر بود.

 لینوس در سال ۱۹۸۸ برای ادامه تحصیل به دانشگاه هلسینکی رفت. در این زمان در برنامه نویسی پیشرفت چشم گیری کرده بود‌ برای همین در سال ۱۹۹۰ در دوره های آموزشی برنامه نویسی به زبان c  شرکت کرد اولین جرقه‌های توسعه لینوکس را می‌توان این زمان به حساب آورد. توروالدز در میانه تحصیلَش مجبور به خدمت در دوره ی  ۱۱ ماهه ارتش فنلاند شد برای همین در حدود ۱ سال از  تحقیقات خود دور ماند بنابراین در سال ۱۹۹۰ به دانشگاه بازگشت. تحصیلاتش را ادامه دهد و در آن زمان با سیستم عامل یونیکس آشنا شد.

 او تصمیم گرفت سیستم عاملی را بر اساس یونیکس و مینیکس برای خودش طراحی کند. در آن زمان نمی دانست که تصمیم ویژه تاثیر مهمی در زندگی مردم جهان خواهد داشت زیرا انگیزه وی برای ساخت این سیستم عامل استفاده شخصی بود. تصمیم او باعث شد تا برای مدتی به جای رفتن به دانشگاه و ادامه تحصیل تمام وقت و تمرکز خود را بر روی توسعه این سیستم عامل بگذارد. در سال ۱۹۹۱  ‏توروالدز  طبق بیانیه ای اعلام کرد که قصد توسعه سیستم عامل متن محور و رایگان را دارد. 

توجه این بیانیه گفت که این سیستم عامل  برای پردازنده های ۳۸۶ بهینه سازی شده است و همینطور اعلام کرد که در رابطه با اعلام نظرات همگانی در باره نقاط قوت و ضعف مینیکس که بسیار نزدیک به سیستم‌عامل خودش است استقبال می کند.

 بنابراین چند ماه بعد  پس از انجام کار سنگین و طولانی مدت توروالدز توانست نسخه را آماده کند.  او دوباره بیانیه صادر کرد و  گفت هر کس که حسرت داشتن درایور مخصوص خود برای توسعه را دارد و خواهان سیستم عاملی با قابلیت شخصی سازی است می تواند از سیستم عامل طراحی شده توسط من استفاده کند و این بهترین گزینه برای شماست.

توروالدز تصمیم گرفت نام لینوکس که ترکیبی از لینوکس و مینیکس را برای سیستم عامل  خود انتخاب کند.  البته او به اسم freax که ترکیبی از free و minix است نیز فکر کرد اما  در نهایت پروژه را طبق نام خودش و نام خودش و با اسم لینوکس منتشر کرد  بنابراین این سیستم عامل برای همیشه لینوکس نام گرفت.

کاربرد های مهم Git

 به این معنی که چندین برنامه نویس با هم بر روی یک پروژه کار می کنند احتیاج دارند تا کدهای نوشته شده را با یکدیگر رد و بدل کنند‌. همچنین برنامه نویس احتیاج دارد تا به تاریخچه کدهای نوشته شده اش دسترسی داشته باشد تا در صورت نیاز آنها را تصحیح  و یا به طور کلی در آینده به آنها مراجعه کند.

سیستم های کنترل ورژن همانند گیت این امکان را به برنامه نویسان می‌دهد تا پروژه را حفظ کنند. برای مثال اگر برنامه نویسی قسمتی از پروژه را کم یا زیاد کند برنامه نویس دیگر بدون نیاز به ارتباط گرفتن با او می‌تواند در جای دیگری  فایل را دریافت کند بنابراین ساختار کلی پروژه دست‌نخورده باقی می‌ماند و و برنامه نویسان می تواند بدون مشکل به همکاری شان ادامه دهند. از مشهورترین وبسایت های کنترل پروژه می توان به github و gitlab اشاره کرد.

این سیستم برای برنامه نویسان فول استک بسیار بسیار کاربری می باشد زیرا پروژه های این برنامه نویسان بسیار سنگین تر و بزرگتر از سایر برنامه نویسان می باشد.(بیشتر => فوق استک کیست)

گیت مناسب چه افرادی است؟

برنامه نویسان

برای اشتراک گذاری کد های نرم افزار ها و یا دسترسی به کد های قبلی نوشته شده

توسعه‌دهندگان

به دلیل قابلیت‌های انشعاب گیت،این سیستم برای توسعه دهندگان بسیار کاربردی است

سازمان‌ها

صاحبان ابزار های مدیریتی مثل پول رکوئست

بازاریابان

سیستم کنترل نسخه گیت با آسان کردن تقسیم کار ها در بین بازاریابان و سازمان ها نیز جایگاه ویژه ای دارد

طراحان

این سیستم کنترل ورژن برای طراحان نیز کاربرد بسیار مناسب و فوق العاده ای دارد، از طراحان ساختمان گرفته تا طراحان وب سایت و … (بیشتر => طراح وب کیست)

و …

افراد بی شمار دیگری  از سیستم کنترل نسخه گیت استفاده می‌کنند و امروزه این سیستم از اهمیت بالایی در حوزه دیجیتال برخوردار است.

مزایای سیستم کنترل پروژه گیت

یکی از پاسخ هایی که به پرسش چرا باید از گیت استفاده کرد؟ را می‌توان اینگونه پاسخ داد که گیت حتی امکان ویرایش پروژه به صورت آفلاین را در اختیار توسعه دهندگان برنامه قرار می‌دهد.

همچنین ضمن گسترده بودن گیت، تنها با یاد گرفتن تعداد کمی از کامند ها می‌توانید از این ابزار پرکاربرد استفاده کنید علاوه بر اینکه دلیل استفاده پروژه های اپن سورس (open source) مشهوری همانند لینوکس کرنل (Linux Kernel) ویا فریمورک روبی آن ریلز (Ruby on Rails) از ابزار گیت، جامعه بزرگ در حال استفاده از آن می‌باشد و این موضوع ضمانت این را می‌دهد که در صورت به وجود آمدن هر مشکل در هنگام استفاده از ابزار گیت، به راحتی می‌توان در سایت هایی همانند استک آورفلو (Stack overflow)  پاسخ های بیشماری برای سوال های ایجاد شده پیدا کرد.

معایب سیستم کنترل پروژه Git

یکی از معایبی که میتوان آن را به گیت نسبت داد سخت بودن یادگیری آن است. بعضی از کلمات و اصطلاحات گیت برای افرادی که به تازگی می‌خواهند مشغول به کار با آن شوند جدید می‌باشد. همچنین، معنی و مفهموم این اصطلاحات تفاوتی با آنچه در SVN و CVS ها کوجود است دارند. با در نظر گرفتن تمامی نکات بالا گیت ابزاری قدرتمند به شمار می‌آید و قابلیت های فراوانی را در اختیار کاربرانی که از آن استفاده می‌کنند فراهم می‌کنند.

اگر چه فرا گرفتن روش استفاده از این ابزار کمی مشکل و زمان بر است، اما هنگامی که روش استفاده از آن را فرا گرفتید می‌توانید از آن ابزار و امکاناتی که برای شما فراهم می‌کند برای افزایش سرعت توسعه خود و کارتان استفاده بهینه ای را ببرید.

البته این سختی که گفته می شود برای افرادی است که در زمینه برنامه نویسی تبهر کمی دارند، زیرا کد هایی که برای گیت مورد استفاده قرار می گیرند درواقع تنها Command و دستور هستند و نیاز به دانش برنامه نویسی و محاسباتی ندارند.

یکی دیگر از معایب گیت(که البته نمی توان نام آن را عیب گذاشت) پولی بودن برخی از قابلیت های آن می باشد، یکی از مهم ترین این قسمت ها بخش private این سیستم می باشد.

در واقع به صورت پیشفرض و رایگان تمام پروژه های شما به صورت عمومی هستند و افراد دیگر می توانند آن را دستکاری، تغییر، توسعه و… بدهند.

اما در برخی از مواقع که برای برنامه نویسان حرفه ای پیش می آید، پروژه ها سری می باشند و نباید به صورت رایگان در اختیار سایر برنامه نویسان قرار بگیرد.

چرا باید از گیت استفاده کنیم؟

تغییر روش از یک سیستم کنترل نسخه متمرکز، به سیستم کنترل نسخه گیت که سیستم کترل نسخه ای توزیع شده می‌باشد، روش ساخت نرم افزارها را برای تیم توسعه دهنده آن نرم افزار دچار تغییراتی می‌کند. جایگزینی این جریان به خصوص برای سازمان هایی که برای کاربرد های بحرانی و مهم بر روی نرم افزار های خود تکیه کرده اند ممکن است کل کسب و کار آن هارا تحت تاثیر قرار دهد.

به همین دلیل هم است که این ابزار برای تمامی شغل هایی که در آن روند کار طولانی می باشند(و یا حتی کوتاه می باشد) توصیه می شود.